Geluit-Luthinerie - Lute day ::: Luitdag ::: Journée du Luth

Festival du
luth
Bureau de dépôt / Afgifte kantoor : Edegem 1
VU / ER : Jean Cordaro
Vekenveld 14
B-2550 Kontich
België—Belgique
2650 Edegem 1
8/4660
17-18 mars 2007
Château / Kasteel
Renesse
Oostmalle
Luitfestival
17-18 maart
2007
eluit--Luthinerie
Geluit
Driemaandelijkse uitgave van de Belgische Luitacademie
Publication trimestrielle de l'Académie belge du Luth
N° 37 03 / 2007
E
Chers amis luthistes, votre académie du luth essaie de
prendre un nouveau tournant après l’enquête à laquelle
Christine
vous avez répondu et dont vous trouverez les résultats dans
Ballman
ce numéro. Certains d’entre vous se sont présentés pour
Présidente
aider l’équipe « missionaire » fatiguée ! Nous espérons que
tout va se mettre en place et tourner plus rondement
qu’avant. Nous vous rappelons que les articles de fond,
même modestes, sont les bienvenus. Si quelque chose vous intéresse,
Sommaire / Inhoud
vous interpelle, faites-le-nous savoir. Et si les talents de journaliste vous
Edito / Editoriaal ..................................................p. 1 font défaut, envoyez vos informations en vrac, un « écrivain public »
vous transformera cela. Vous trouverez aussi dans ce numéro le
Agenda .................................................................p. 2 programme de Renesse qui prend de l’ampleur puisque deux journées
Editions ................................................................p. 3 seront consacrées au luth. Ne manquez surtout pas les concerts du
samedi soir et, le dimanche, pour ceux qui le désirent, découvrir ou
Carte Blanche .......................................................p. 4
revoir la belle prestation de Pantagruel, sans oublier les conférences,
Onze leden in de kijker.........................................p. 4 ateliers…. A très bientôt donc !
dito
Antwerpse luitslagers deel 12...............................p. 5
Luthistes anversois 12 ..........................................p. 8
Rumeurs / Geruchten @ Internet..........................p. 9
Gabinetto Armonico deel 6 ................................p. 10
Nieuws uit de zusterverenigingen ......................p. 11
Cd’s ...................................................................p. 12
In memoriam Marianne Buisseret ......................p. 12
Supplément musical / Muziekbijlage .................p. 13
Enquête...............................................................p. 17
Festival International du Luth à Renesse............p. 18
Internationaal luitfestival Renesse......................p. 19
E
Beste luitvrienden,
We hopen u binnenkort te mogen ontGreet Schamp
moeten op het tweede luitfestival in kasVice voorzitster
teel Renesse, waarover meer in dit nummer. Verder hebben we op p. 17 de resultaten van de enquête en wat vooral belangrijk is: de toezegging van enkele mensen die voortaan willen meehelpen om onze luitvereniging leefbaar te houden. Mocht ú toch nog kriebels krijgen om een bijdrage te
leveren, aarzel dan niet om ons te contacteren, we kunnen nog steeds
hulp gebruiken, hoe klein ook, zelfs gewoon praktisch en eenmalig op
een luitdag bijvoorbeeld. De muziekbijlage bevat dansmuziek die we
spelen tijdens de les Oude Dansen, maar die ook prima als eenvoudig
samenspel kan gebruikt worden. Bart Roose zorgde ook voor een primeur met de transcriptie van een werkje van Felix Hungersberg, waarover hij meer zal vertellen op ons luitfestival in Oostmalle.
ditoriaal
Geluit—
Geluit
—Luthinerie
A
n° 37 03/2007
p. 2
genda
03/03/07 20:00 Elisabethzaal Antwerpen Sting brengt samen
met de Bosnische luitspeler Edin Karazamov zijn “Songs from
The Labyrinth” plaatsen kosten 44 en 64 Euro
in 2005 bekroond met de 'publieksprijs voor het beste koppelconcert' en met de 'Klara Tandemtrofee' in het kader van de
wedstrijd 'Gouden Vleugels'. www.festivaldervoorkempen.be
04/03/07 19:00 CC De Branding Middelkerke Zefiro Torna
Les Jongleurs du Coeur. Samen met de rasverteller Emmanuel de Lattre en met de draailier, live-elektronics en composities
van de Australische artieste Stevie Wishart gaat Zefiro Torna
terug naar de ambiance van de 14de eeuwse trouvères.
www.middelkerke.be
08/06/07 20:15 St Remigiuskerk Vught Les Tisserands info
www.ccmaasmechelen.be
17 & 18/03/07 Internationaal Luitfestival in
kasteel Renesse, Oostmalle zie blz 19
17 & 18/03/07 Festival International du Luth
à Renesse, Oostmalle voir page 18
17/03/07 17:00 Brugge, Concertgebouw, Luthomania Cinema
Novo met o.a. P. Malfeyt, luit.
29/03/07 20:00 Muziekacademie, Eggestraat 13, Mortsel:
“Dowland en tijdgenoten” programma met de zangklas van Nel
Van Hee, blokfluitklas N. Bierinckx en luitklas G. Schamp.
24/06/07 16:00 St Nikolauskirche Muziekmarathon Eupen: Les
Tisserands: De samenwerking van Zefiro Torna met de traditionele muziekgroep Amorroma en met de Waalse jazz sopraansaxofonist Philippe Laloy in het cross-over project Les
Tisserands deed in het najaar 2006 veel stof opwaaien. De
gelijknamige cd troonde al snel vooraan in de hitlijsten van de
wereldmuziek en werd net als de concerten overladen met
lofuitingen. Het programma is de binnen- en buitenlandse podia aan het veroveren. www.zefirotorna.be www.sunergia.be
21/07/07 - 29/07/07, Stage de luth d'été à Frensham Heights:
Miguel Serdoura
Nous enseignons les luths Renaissance et Baroque, pour les
débutants jusqu’aux joueurs avancés, de tous les âges. Les
étudiants auront une leçon privée et une leçon d’ensemble de
luths par jour, duos de luths Renaissance et duos de luths
baroque. Le Stage aura lieu en même temps que le Stage
Dolmetch de Flûte et de Viole de gambe.
(http://www.dolmetsch.com) (www.miguelserdoura.com)
31/03/07 - 01/04/07 JOURNEES DU LUTH de la SFL Paris
SPONSOR
20/04/07 20:30 Groot Bijgaarden St Egidiuskerk: l'Amant Vert,
een voorstelling waar de verfijnde leefwereld van Margareta
Van Oostenrijk in verbeeldende klank en woord wordt weergegeven. Zefiro Torna heeft als speciale gasten actrice Karen
Vanparys, tenor Jan Van Elsacker en hun 'groene minnaar', de
papegaai Bo. www.westrand.be
02/05/07 19:00 Antoniuskerk Edegem: Oude Muziekconcert
door leerlingen van de academie met zang, luit, blokfluit, traverso, clavecimbel en teorbe.
13/05/07 15:00 Timmermanszaal van het TimmermansOpsomerhuis, Netelaan 4 te Lier. Liederen uit The Second
Booke of Songs, afgewisseld met teksten van en rond Dowland. De toegang is gratis. Solisten zijn o.a. Tinne De Laet, luit
en Laura Zutterman, zang.
info [email protected]
18/05/07 - 20/05/07, 11e Internationales Lautenfestival der
Deutsche Lauten Gesellschaft Kassel
31/05/07 20:30 Kerk van Schilde-Bergen:Festival der Voorkempen: Het programma Zones vormt het resultaat van een
boeiende samenwerking tussen het hedendaagse percussietrio Triatu en het oude muziekensemble Zefiro Torna en werd
www.renzosalvador.be
04 22 3 22 40
Voor uw advertenties in dit
tijdschrift en ook op onze website
contacteer ons, zie p. 20
Vous désirez voir votre annonce dans ce journal
ou sur notre site internet? Voir page 20
Geluit—
Geluit
—Luthinerie
E
n° 37 03/2007
p. 3
ditions
C. Ballman, G. Schamp
Andreas Schlegel, Die Laute In Europa, The Lute Corner,
Menziken, 2006, 120 p., ISBN978-3-9523232-0-5
Ce splendide ouvrage bilingue allemand-anglais richement
illustré en couleurs porte le sous-titre « Histoire et histoires à
savourer », tout un programme ! Et l’auteur nous emmène
effectivement dans un menu bien agréable. En hors-d’œuvre
un assortiment de luths du Moyen Âge au Siècle des
Lumières, avec leur fiche signalétique : photo de face et de
dos, taille, luthier de référence, accord. Schlegel met alors en
perspective les différents aspects de l’histoire du luth et de
l’évolution des mentalités, tant face à la construction qu’au
jeu. En un mot, le luthiste d’aujourd’hui n’est pas celui d’hier.
Et que sait-on vraiment du Moyen Âge, entre mythe et réalité,
avec leurs inconnues ? Quelles sont les valeurs véhiculées
par chaque époque, quelles sont les sources à la disposition
des luthiers et des luthistes d’aujourd’hui ? Que nous
racontent les luths historiques — et leurs remaniements ?
Comment les proportions des luths étaient-elles calculées ?
Section d’or, série de Fibonacci, emplacement de la rosace,
diamètre de celle-ci. Là, je vous renvoie à l’étude de Söhne
sur le luth dit « Presbyter Lute », un moment passionnant. Les
relations des cordes avec leur matériau, leur longueur, le
diapason, autant de paramètres donnant des résultats
différents d’après les différentes régions où les luths étaient
joués ! L’évolution de la fabrication des cordes a aussi
influencé la construction des instruments, entre autres en ce
qui concerne les deuxièmes chevilliers des instruments qui se
développent vers le grave à l’époque baroque. Et le barrage…
Après une parenthèse sur les guitares, Schlegel se tourne
vers les problèmes du « renouveau » du luth et de la grande
question des compromis du luthiste d’aujourd’hui.
L’ouvrage ne pouvait être complet sans parler des tablatures,
des sources musicales et de tout ce qu’elles peuvent apporter
comme éléments à la connaissance tant musicale que
sociologique du monde des luthistes. Après ce copieux plat
principal, les lecteurs reçoivent comme dessert, un lexique
explicatif des termes de construction, une nomenclature des
divers types d’instrument, une table historique des
compositeurs…
Dans ce livre, l’auteur cherche à faire le point sur l’évolution et
l’état des connaissances à l’heure actuelle. Son discours est
simple et clair et l’aspect rigueur scientifique n’en souffre
assurément pas. Schlegel cherche à transmettre son
enthousiasme pour une vue à la fois plus large et plus globale
de l’histoire du luth. Un ouvrage hautement recommandable et
indispensable pour tout luthiste mais aussi pour tout
mélomane, voire tout historien.
Een rijkelijk geïllustreerd boek dat elke luitliefhebber zal willen
bezitten. Het biedt naast de prachtige foto’s bovendien een
compleet overzicht van de geschiedenis en het ontstaan van
de luit en de ontwikkeling der verschillende types luiten, teorbes en angelique tot de barokgitaar toe.
Een handig formaat, enorm veel unieke kleurenfoto’s, ook van
instrumenten uit privé verzamelingen, die men dus anders
nooit te zien krijgt, een lust voor het oog.
Het beslaat 120 blz en heeft als ISBN 978-3-9523232-0-5
meer info over het boek zelf op www.lutecorner.ch
Prijs: 16 €+verzendkosten( deze zijn gratis voor onze leden )
Prix: 16€ + frais d'envoi (frais sont inclus pour nos membres).
Editions Fuzeau : nous avons reçu deux nouveaux partitions
en facsimile de la Collection “La musique française classique
1650-1800” n°6159: Sonates à Violon Seul mellées
plusieurs recits pour la viole Livre IIe 1713 par Mr. JeanFéry Rebel (il était un élève de Lully) et dans la Collection
Dominantes n° 1621:VI Sonate A Fagoto o Violoncello
col’Basso Continuo par Luigi Merci Opera Terza c. 1735.
Ils ne manqueront pas d'intéresser les continuistes qui nous
lisent. Ces ouvrages peuvent être commandés sur leur site
www.fuzeau.com ou Tél : +33 (0) 5 49 72 29 09
Editions Fuzeau: twee nieuwe facsimile uitgaven die ongetwijfeld de continuospelers onder onze lezers zal interesseren. Sonates à Violon Seul mellées plusieurs recits pour la
viole Livre IIe 1713 par Mr. Jean-Féry Rebel (hij was leerling van Lully) en VI Sonate A Fagoto o Violoncello
col’Basso Continuo par Luigi Merci Opera Terza c. 1735.
Deze laatste combineert een vloeiende Italiaanse melodie met
subtiele Franse versieringen en een beetje Schotse invloed,
Merci leefde immers in Engeland. U kan deze bestellen via
www.fuzeau.com Rebel bestnr 6159, Merci nr 1621
Geluit—
Geluit
—Luthinerie
C
n° 37 03/2007
arte Blanche
Joachim Domning
Liebe Leserinen und Leser,
zu Beginn des neuen Jahres kam ein Buch von Andreas
Schlegel über die Laute in Europa heraus. Das hat bei der
Lektüre die Gedanken von der Laute weg zu globalen Themen
gelockt. Warum? Nun es gibt kaum ein besseres Beispiel für
das was heute so gängig als Integration bezeichnet wird als
die Laute. Huch, wird jetzt mancher denken, was hat denn
unsere alte Laute damit zu tun? Im Zuge der globalen
Migration und Globalisierung sind wir permanent mit anders
denkenden und anders fühlenden Menschen und deren
Kulturen konfrontiert. Ein gemeinsames Verständnis ist selten
oder gar nicht vorhanden und oft noch nicht einmal
gewünscht. Nun zeigt die Geschichte, dass vor tausend
Jahren im Zuge von Eroberungen verbunden mit Gewalt und
Not ein Instrument mit seiner Musik auf den europäischen
Kontinent gekommen ist , dass sich im Laufe der Zeit zu
einem der wichtigsten Kulturträger entwickelt. Über Spanien,
Italien und den Balkan, also auch aus den unterschiedlichsten
Kulturen dringen Musik und Instrument des Orients nach
Europa und werden hier aufgenommen und weiter entwickelt.
Da stellt sich nach hunderten von Jahren im Rückblick heraus,
dass keine europäische Kultur für sich allein besteht sondern
wie eine Kette jeder mit jedem verbunden ist. Ein Beispiel
dafür. Französische Musikkultur mit neuen Lautenstimmungen
und neuen Stil werden in dem Bereich wo sich böhmisches,
polnisches, sorbisches und deutsches Kulturleben vermischen
aufgenommen und umgewandelt. Namen wie Logy, Reusner
und Weiß stehen für viele Mitwirkende die in der
Vergessenheit versunken sind, aber als Basis für die
bekannten Namen gedient haben. Gerade der Schlesische
O
p. 4
nze leden in de kijker
Sofie Vanden Eynde werd in 1978 in België geboren. Op de
leeftijd van negen jaar begon ze gitaar te spelen. Haar sterke
interesse in de muziek van de renaissance en de barok deed
haar beslissen om definitief over te schakelen op de luit en de
theorbe.
In 2002 behaalde Sofie haar Meesterdiploma aan het conservatorium van Gent, waar ze studeerde bij Philippe Malfeyt. Ze
zette dan haar studies verder aan het befaamde instituut voor
Oude Muziek "Schola Cantorum Basiliensis" in Zwitserland. Hopkinson Smith was daar haar leraar. Sofie verwierf
een internationale reputatie als specialiste voor historische
tokkelsinstrumenten. Ze verleende haar medewerking aan
verscheidene operaprojecten met Christophe Rousset, Paul
Mc Creesh (beide als lid van l'Académie Baroque d'Ambronay), Howard Arman en Rick Stengaards. Ze treedt op
met La Cecchina, Les Cornets Noirs, Capriccio Basel, Nutmeg&Ginger, Naoki Kitaya en vele zangers. Met de sopraan
Rebecca Ockenden verdiept ze zich in het rijke repertoire van
de lutesongs. In 2006 ontving ze de kunstaanmoedigingsprijs
Raum hat wie kaum ein anderer über Jahrhunderte Europa
große Menschen geliefert. Ob Mystiker, Literaten,
Wissenschaftler und Künstler, es scheint doch gerade die
Mischung der Völker und Kulturen zu sein, die dies bewirkt
hat. Jeder, nahm das Fremde auf und gab dazu was seine
Kultur hergab. Stolz auf die gemeinsame europäischen
Leistung, das können alle Beteiligten sein, für Nationalisten
aber ist da kein Platz. Vor etlichen Jahren wurde die Frage
nach
der
N o t w e nd i g k e i t
e in e r
e u r o p ä is c hen
Lautengesellschaft gestellt und auch in den Infos einiger
Schwestergesellschaften gedruckt. Eine Reaktion kam nur im
Vorgespräch von den englischen Freunden und die war ein
klares „nein, warum denn „. Warum aber haben sich die
europäischen Lautenfreunde nicht zusammen getan und so
ein Buch gemeinsam heraus bringen können. Man hätte Geld
aus Brüssel dafür bekommen und wäre der europäischen
Kultur unseres Instrumentes gerecht geworden. Nur dazu
muss man eben gemeinsam auftreten. Solange aber jeder im
Kleinen wie im Großen in seinen eigenen Kochtopf schaut
sind wir vom Gefühl Teil eines gemeinsamen Kultur- und
Lebensraumes zu sein weit entfernt. Es ist schon ein
erfreuliches Zeichen, dass in den meisten Infoblättern der
Gesellschaften in einer Rubrik „aus den anderen
Gesellschaften“ berichtet wird, aber es müsste weiter gehen,
denn nur so werden wir in der Zukunft gegen und mit dem
Fremden bestehen können. Bei den Lautenfestivals auf
Chateau Renesse und in Kassel könnte der Versuch zu mehr
Miteinander gemacht werden, vertun wir diese Chance nicht.
Sophie
Vanden Eynde
van de stad Lommel. Voor het volgende seizoen werd Sofie
geëngageerd door prestigieuze festivals zoals Lucerne Festival en Regensburger Tage für Alte Musik. Met de groep “Le
jardin secret” was ze in februari jl. te horen in Brussel, Lebbeke, Amsterdam en Basel. Info http://www.lejardinsecret.com
Godelieve Spiessens ontving in december 06 van de Gouverneur en de bestendige deputatie van de Provincie Antwerpen de Provinciale prijs voor geschiedenis en volkskunde 2006 als “Erkenning voor haar gezamenlijk oeuvre”.
Ze had al eerder een provinciale prijs ontvangen voor haar
publicatie over Adriaenssen en deze nieuwe bekroning van
heel haar levenswerk, betekent voor haar een sterke stimulans om door te gaan met haar werk, zoals ze zelf schreef in
haar dankwoord aan de gouverneur. Ze wordt op 19 mei 07
officieel gehuldigd samen met de andere kandidaten.
Geluit—
Geluit
—Luthinerie
A
n° 37 03/2007
p. 5
ntwerpse Luitslagers (12): Felix Hungersberg (vóór 1500-na 1553?)
G. Spiessens
Tijdens zijn verblijf in de Nederlanden in 1520-1521 tekende
Albrecht Dürer in Antwerpen twee portretten van Kapitein Felix
Hungersberg de luitslager (zie afb. 1&2). Bij het busteportret
voegde Dürer de teksten: "Das ist hawbtman felix der köstlich
lawtenschlaher" en "zw antorff gemacht" met het jaartal 1520
en zijn monogram "AD". Bij het portret in geknielde houding
noteerde hij: "Felix Hungersperg der kostlich und ubergerad
Lawtenschlaher" en "das sind dij pesten: felix, adolff, samario".
Het lijdt bijgevolg geen twijfel dat het om Felix Hungersberg,
ook Hungersperg(er), Huntsperger, een Duitse luitslager en
legerkapitein van Keizer Karel ging. Deze luitspeler vertoefde
dus blijkbaar ca. 1520 in Antwerpen en in zijn reisdagboek noteerde Dürer dat hij bij hem ook dineerde en hem prenten verkocht. Felix dineerde ook al eens bij Dürer en voor zijn geknielde portrettekening gaf hij hem honderd oesters.(1) De tweede
luitspeler Adolf is te identificeren als Adolf Blindhamer (° ca.
1475), die in 1503 hofluitist van keizer Maximiliaan I was en in
1514 het poorterschap
van Nuremberg verwierf.
Blindhamer zou Hungersberg misschien in Antwerpen ontmoet hebben.(2)
Samario zou te identificeren zijn als de Italiaanse
luitist Gian Maria Alemani,
van wie Petrucci een luitboek publiceerde: Intabolatura de lauto, Libro tertio
(Venetië, 1508), dat nu
verloren is.(3)
Dürer was dus blijkbaar
wel vertrouwd met het
luitbedrijf want in zijn werken beeldde hij niet zelden
een luitspelende engel af
en ook maakte hij een
interessante prent over de
tweedimensionale projectie
van een luit in de ruimte(4)
De beroemde Duitse
schilder en zijn echtgenote Agnes Frey woonden van 2 augustus 1520 tot 3 juli 1521 in de Antwerpse herberg Engelenborgh
van Jobst Planckfelt in de Wolstraat, nr.19 (hoek Grote Goddaert). Op de gevel van het tegenoverliggend hoekpand werd
trouwens een bronzen herinneringsplaat aangebracht. Bijgevolg moet ook Hungersberg's verblijf in Antwerpen minstens in
die periode gesitueerd worden. "Hauptmann Hungersberg" had
hier contacten met het Antwerpse handelshuis van de Augsburgse bankiers Fugger: in 1527 lagen daar twee kostbare kledingstukken van "Felix Huntsperger, Lautenschlager", nl. een
fluwelen paltrok met goudlaken verwerkt en een wambuis in
goudlaken. In hetzelfde jaar werd hij opgetekend in het
"Zwartboek" met een schuld van ongeveer 32 pond en nog in
1553 staat hij hier andermaal als wanbetaler opgetekend.(5)
Men mag dus veronderstellen dat Hungersberg in 1520-1553 in
Antwerpen leefde. Misschien had hij hier een thuishaven gevonden om zijn oude dag door te brengen want daar hij een
oog kwijtgespeeld was, zal hij wel geen actieve dienst in het
leger meer gehad hebben. De Scheldestad was toen erg welvarend en het stadsbestuur trachtte vooraanstaande kunstenaars
binnen haar muren te lokken met gunstige voorwaarden. Zo
kwamen Jan van Arthem en Tielman Susato zich in Antwerpen
vestigen als stadspijpers en kregen een huishuursubsidie vanwege het stadsbestuur.(6) Misschien is de aanwezigheid van
luitist Hungersberg in eenzelfde optiek te plaatsen, maar als
oudgediende legerkapitein kan hij ook een keizerlijk pensioen
genoten hebben. Hungersberg is notabene alleen bekend uit de
Antwerpse context en alhoewel van Duitse komaf, wordt hij
daarom wel eens "de Antwerpse luitist" genoemd.(7)
Hij moet wel aanzien genoten hebben want de eerste lettergre-
pen van de strofen van het lied Fern as mein Gemut in het Liederbuch (ca. 1519) Arent von Aich geven het acrosticon FELIX
weer en dat zou aan Felix Hungersberg refereren. (8) Maar dit
gegeven zou wel nader moeten onderzocht worden op zijn geloofwaardigheid.
Hoogstwaarschijnlijk is Hungersberg ook te identificeren als
Felix Lutinist, van wie zich een compositie "Bayses moi Felix
lutinist" (naar een chanson van Josquin) in Duitse luittabulatuur
bevindt in een handschrift van ca. 1520 (twee identieke versies), dat zich nu in Polen bevindt.(9) In een ander luithandschrift in Duitse tabulatuur, dat in Praag berust, treft men een
liedtabulatuur "Je scai/ Felici" aan en een dans "Coranta/a
Wien/al[ite]r Felix".(10) Blijkens de titel ontstond de courante
Geluit—
Geluit
—Luthinerie
n° 37 03/2007
p. 6
dus in Wenen en daar er "aliter Felix" (andermaal Felix) bij
staat, is het mogelijk dat de liedtabulatuur van "Je scai/Felici
(s?)" (van Felix) op dezelfde Felix en dan misschien wel
Felix Hungersberg teruggaat.(11) Daar Hungersberg in legerdienst van de Habsburgers was, heeft hij ongetwijfeld in
Wenen en vermoedelijk ook in Praag vertoefd. Maar het
Praagse handschrift zou pas van 1600-1630 dateren(12) en
dat is wel erg laat voor opname van werk van Hungersberg.
Men kan zich afvragen of die vanuit Antwerpen nog terug
naar Wenen of Duitsland gegaan is. Maar gezien zijn leeftijd,
zal hij vermoedelijk ca. 1553 in Antwerpen overleden zijn.
(13)
Het verblijf van een Duitse luitspeler van formaat in Antwerpen moet ongetwijfeld invloed uitgeoefend hebben op onze
luitslagers en dus op de evolutie van onze luitmuziek. Misschien gaf Hungersberg hier luitlessen en was het onder
zijn impuls dat hier de luitmethode uit het tractaat Musica
getutscht (Basel, 1511) van de Duitse componist en theoreticus Sebastian Virdung ingang vond. In 1529 werd dit geschrift hier immers in een vrije Franse vertaling en met aangepaste muziekvoorbeelden in Franse luittabulatuur door
drukker Willem Vorsterman gepubliceerd onder de titel Livre
plaisant et tres utile. In 1554 verscheen daarvan ook een
Nederlandse versie, Dit is een seer schoon boecxken, die in
1568 nog eens zou herdrukt worden.
◄Afbeelding 1 Hauptman Felix Hungersperg
Eindnoten:
1. F. WINKLER, Die Zeichnungen Albrecht Dürers, 4, Berlijn, 1939, afb. 749 en 819, en "Zeittafel" sub anno 1520; F. VERACHTER, Albrecht
Dürer in de Nederlanden, Antwerpen, 1840, p. 40, 53, 61; E. VANDER STRAETEN, Les ménestrels aux Pays-Bas du XIIIe au XVIIIe siècle,
Brussel, 1878, p. 211, die Hungersberg een "mandolinespeler" noemde; R. EITNER, Biographisch-Bibliographisches Quellen-Lexikon der Musiker und Musikgelehrten der christlichen Zeitrechnung bis 1870, Leipzig, s.a. [190O-1904] (Reprint 1950), 5, s.v. Hungersberg, Felix. De twee
door Dürer getekende portretten van Hungersberg bleven bewaard in de Albertina in Wenen.
2. F. KRAUTWURST, in: Musik in Geschichte und Gegenwart, 3, Kassel, 2000, kol. 86-87, s.v. Adolf Blindhamer.
3. C. YOUNG & M. KIRNBAUER, Frühe Lautentabulaturen im Faksimile (P. REIDEMEISTER, Prattica Musicale, 6), Winterthur, 2003, p. 252253.
4. M.H. SCHMID, Dürer und die Musik. Das Rätsel der "nicht entzifferten Aufzeichnungen" im schriftlichen Nachlass, in: Die Musikforschung, 46
(1993), p. 131-156.
5. J. STRIEDER, Die Inventur der Firma Fugger aus dem Jahre 1527, Tübingen, 1905, p. 97 en 104; N. LIEB, Die Fugger und die Kunst im
Zeitalter der Spätgotik und frühen Renaissance, 1, München, 1952, 1958, p. 351, 426.
6. G. SPIESSENS, De Antwerpse stadsspeellieden (1) XVde en XVIde eeuw, in: Noordgouw, X (1970), p. 16.
7. F. KRAUTWURST, o.c., p. 86, en M.H. SCHMID, o.c., p. 151.
8. Volgens H. MOSER. BERNOULLI, Das Liederbuch des Arent von Aich (facsimile), Kassel, 1930, P. XI
9. Krakau, Biblioteka Jagiellonska, Mus. Ms. 40 154 (voormalige Duitse Staatsbibliotheek te Berlijn), Zie J.WOLF, Handbuch der Notationskunde, 2, Leipzig, 1913, P. 49 ;BOETTICHER, Handschriftlich überlieferte Lauten- und Gitarrentabulaturen des 15. bis 18. Jahrhunderts. Beschreibender Katalog (RISM BVII), München, 1978, p. 28, die dit handschrift ca. 1540-1550 dateerde; C. MEYER, etc., Sources manuscrites en tablature. Luth et théorbe (c. 1500-c. 1800. Catalogue descriptif. Volume III/2 : République Tcheque, etc. (= Collection d’études musicologiques,
93), Baden-Baden & Bouxwiller, 1999, P.130, nr 32 ; D. KIRSCH & L. MEICROTT, Berliner Lautentabulaturen in Krakau, Mainz, 1992, p. 196;
C. MEYER, Un répertoire de luth allemand des années 1520: Krakow, Bibliothèque Jagielonska, Mus. ms. 40 154, in: Fontes Artis Musicae, 39
(1992), p. 338, 342. E. POHLMANN, Laute, Theorbe, Chitarrone. Die Instrumente, ihre Musik und Literatur von 1500 bis Gegenwart, Bremen,
1968, P. 56, 148, en 2/1975, P. 19, verwarde dit handschrift blijkbaar met een ander verloren handschrift uit de voormalige Berlijnse
Staatsbibliotheek, nl. Mus. Ms. 40 161 van ca. 1580.
10. Narodni muzeum, Ms. XIII.b.237 (Jacobides Tabulatur). Zie C. MEYER, etc.,Sources…III/2, o.c., p. 38-39, nrs 51 en 88.
11. Prof. J. H. ROBINSON (Newcastle) leverde ons de scans en Bart Roose maakte van Krakau 11v een transcriptie die staat in Geluit 37, p. 7
12. BOETTICHER, Handschriftlich überlieferte, o.c., P. 290. C. MEYER, etc., Sources, o.c., p. 36
13. Tot dusver hebben wij in de Antwerpse stadsarchieven geen enkele vermelding over Hungersberg teruggevonden.
Nous n’avons jusqu’ici trouvé aucune mention de Hungersberg dans les archives de la ville d’Anvers
Geluit—
Geluit
—Luthinerie
↑ Origineel / originel
Krakau 40154, 11v
Transcriptie / transcription→
Bart Roose
Franse tabulatuur / tablature
française Bart Roose ↓
n° 37 03/2007
p. 7
Geluit—
Geluit
—Luthinerie
L
n° 37 03/2007
p. 8
uthistes anversois (12) : Felix Hungersberg (avant 1500-après 1553?)
G. Spiessens trad C. Ballman
En 1520-1521, pendant son séjour dans les Pays-Bas, conditions favorables aux artistes qui s’y installaient. Ainsi Jan
Albrecht Dürer peint à Anvers deux portraits du capitaine et van Arthem et Tielman Susato viennent s’installer comme
luthiste Felix Hungersberg, (voir illustrations 1-2). Sur le musiciens de la ville et reçoivent de l’administration un
portrait en buste, Dürer ajoute ceci : "Das ist hawbtman felix subside pour se loger parce qu’ils viennent y exercer leur
der köstlich lawtenschlaher", "zw antorff gemacht", l’année métier et enseigner aux enfants anversois. (6) La même
1520 et son monogramme "AD". Dans le portait agenouillé il raison explique peut-être la présence du luthiste Hungersberg,
note : "Felix Hungersperg der kostlich und ubergerad mais en tant qu’ex-capitaine de l’armée, il est possible qu’il
Lawtenschlaher" et "das sind dij pesten: felix, adolff, samario". jouissait d’une pension impériale. Il faut dire que Hungersberg
Ce qui ne laisse aucun doute : il s’agit bien de Felix n’est connu que par le contexte anversois et que, bien que
Hungersberg (ou Hungersperg(er), Huntsperger), un luthiste d’origine allemande, il arrive qu’on le nomme “le luthiste
allemand et capitaine dans l’armée de Charles Quint. On sait anversois". (7) Il a du jouir d’une grande considération car les
donc que ce luthiste résidait à Anvers vers 1520. Dürer note premières lettres des strophes de la chanson “Fern as mein
encore dans son journal de voyage qu’il a dîné chez le luthiste Gemut”dans le chansonnier Arent von Aich (ca. 1519) donnent
et lui a vendu des gravures. Felix va manger lui aussi chez en acrostiche FELIX, référence possible à Hungersberg, mais
Dürer pour son portrait agenouillé et donne cent huîtres à ce point devrait être approfondi.(8)
manger au peintre. (1) (ill. 1 & 2) Le deuxième luthiste, Adolf, Il est plus que probable que sous le nom de “Felix Lutinist” se
est à identifier comme Adolf Blindhamer (°
cache encore Hungersberg. Une
vers 1475), luthiste à la cour de l’empereur
composition, "Bayses moi, Felix lutinist",
Maximilien Ier en 1503 et bourgeois de
d’après une chanson de Josquin, se trouve
Nurenberg en 1514. Il n’est pas exclu que
en tablature allemande dans un manuscrit
Blindhamer ait pu rencontrer Hungersberg
(vers 1520, deux versions identiques). Ce
à Anvers. (2) Samario pourrait être le
manuscrit se trouve à présent en Pologne.
luthiste italien Gian Maria Alemani, dont
(9)Dans un autre manuscrit en tablature
Petrucci publie un livre de luth :
allemande conservé à Prague on trouve une
Intabolatura de lauto, Libro tertio (Venise,
chanson "Je scai/ Felici" et une "Coranta/a
1508), aujourd’hui perdu. (3)
Wien/al[ite]r Felix".(10)
Dürer semble donc avoir été en contact
D’après le titre, cette courante aurait été
avec le monde des luthistes. Il n’est pas
composée à Vienne et comme au titre est
rare de voir dans ses œuvres un ange
ajouté "aliter Felix" (encore une fois Felix), il
musicien jouant du luth. Il est aussi
est possible que la chanson "Je scai/Felici
l’auteur d’une belle gravure représentant
(s?)" (de Felix) se rapporte à l’autre Felix
la projection en deux dimensions d’un luth
(11) et que ce soit notre Felix Hungersberg.
ill. 2 / afb. 2
dans l’espace. (4)
Comme Hungersberg était au service des
Le célèbre peintre allemand et son épouse
Habsbourg, il est indubitable qu’il ait résidé à
Agnes Frey habitent du 2 août 1520 au 3 juillet 1521, Vienne et probablement aussi à Prague. Ce livre de luth
l’auberge anversoise Engelenborgh tenue par Jobst daterait de 1600-1630 (12) mais le répertoire semble être
Planckfelt, Wolstraat, 19 (au coin du Grote Goddaert). En beaucoup plus ancien. On peut se demander s’il s’est encore
face, sur la façade de l’immeuble d’angle se trouve un bronze rendu à Vienne ou en Allemagne. Vu son âge, il est
commémoratif. Il va de soi que le séjour d’Hungersberg doit probablement décédé vers 1553 à Anvers (13)
au moins coïncider avec cette période. "Hauptmann Le séjour d’un luthiste allemand d’un tel format doit sans
Hungersberg" avait ici des contacts avec la firme commerciale doute avoir influencé les luthistes de nos régions ainsi que
des banquiers augsburgeois Fugger : on y trouve en 1527 l’évolution de leur musique. Il est possible que Hungersberg
deux costumes coûteux de "Felix Huntsperger, Lauten- ait donné des leçons à Anvers et que ce soit par ce biais que
Schlager", à savoir un paletot en velours orné de brocart et un le traité Musica getutscht (Bâle, 1511) du compositeur et
pourpoint de brocart. La même année on le trouve répertorié théoricien allemand Sebastian Virdung ait été introduit en
dans le “livre noir” avec une dette de plus ou moins 32 livres et Flandre. Car en 1529, l’imprimeur Willem Vorsterman fait
il est encore mentionné en 1553 parmi les mauvais payeurs. paraître à Anvers une traduction libre en français de ce traité,
(5) On peut donc suppposer que Hungersberg a vécu de 1520 Livre plaisant et tres utile, dans lequel la musique est adaptée
à 1553 à Anvers. Peut-être avait-il trouvé ici un port d’attache et la tablature allemande est remplacée par la française. Enfin,
où passer ses vieux jours, car ayant perdu un œil, il n’était en 1554, paraît la traduction néerlandaise, Dit is een seer
certainement plus en activité dans l’armée. La ville sur schoon boecxken, qui sera rééditée en 1568.
l’Escaut était florissante et de plus, l’administration faisait des
Geluit—
Geluit
—Luthinerie
R
n° 37 03/2007
p. 9
umeurs/ Geruchten @ Internet
How, in general, has lute music from 1400-1750 survived?
University libraries? People's attics? Publishers? Music
teachers? Herbert Ward asked this on the lutenet on
December 8th, 06 Stewart Mc Coy answered:
You ask a very interesting question. There are a great many
lute sources which have survived over the years, but they
must represent only a fraction of what once existed. How they
survived is often a matter of luck. No lute music has survived
from 1400. The earliest sources are a few lute manuscripts
which survive from the end of the 15th century. Most of the
English lute manuscripts are from about 1600, give or take a
decade or two. Lute books have survived in many different
ways. Off the back of my head, and without checking details, I
can think of the following:
The Capirola Lute Book survived, because there are lots of
pretty pictures in it - lots of exotic birds and animals - so noone would want to throw the book away, even if the music
became dated.
The Board Lute Book just happened to turn up in Maggs, the
London antiquarian book dealers. Robert Spencer bought the
manuscript for his collection, which, on his death, passed to
the Royal Academy in London.
Sometimes books turn up out of the blue at auction sales, like
Kapsberger's Libro Terzo a few years ago.
The Welde Lute Book, now in the possession of Lord
Forrester, has stayed in the family until the present day. So
has the Willoughby Lute Book, owned by Lord Middleton.
Before it ended up in the Folger Library, the Folger Lute Book
was owned by an old lady whose name was Dowland. It would
be wrong, however, to assume that the manuscript must have
been owned by John Dowland, and that it had stayed in the
family ever since. The Robarts Lute Book was found in a
drawer of a piece of furniture in Lanhydrock House, a National
Trust property in Cornwall. The Thynne Lute Book was
discovered at Longleat, another stately home in England.
Some lute music has survived in bookbindings. Fragments of
the lute part for Rosseter's consort lessons were found in
bookbindings at the Bodleian Library, Oxford. Solo lute music
for Cambridge Add.2764(2) was also discovered in
bookbindings.
Lute music does not always survive on paper or parchment.
There is some lute tablature carved into the huge Eglantine
Table at Hardwick Hall in Derbyshire. There is a painting of
Mary Magdalene, which has some lute tablature included in
the picture. There are articles about these in Early Music.
Sometimes lute music is included as part of a book which has
nothing to do with music. Yale/Beinecke Osborn shelves MS
fb7 springs to mind, because I am preparing a facsimile edition
of it. The nine pages of lute music are at the back of a book on
the history of King Edward II. The four pages of lute music in
Lbl Add MS 6402 are found amongst statutes of Balliol
College, and the music of Add MS 4900 is in a document
concerned primarily with information on the bishops of
England.
The Straloch Lute Book survived until the 19th century. Some
of the music was copied by a chap called Graham. The
original manuscript was lost, but we still have Graham's copy.
In recent years we have been able to make photographs,
photocopies and microfilms, which occasionally become
primary sources in their own right. For example, the Hirsch
Lute Book, now at the British Library, suffered damage from
damp. When Boethius Press made a facsimile edition of it,
they used Ian Harwood's microfilm for some of the pages,
because the original had deteriorated so much. When the Lute
Society prepared the Welde Lute Book for publication, some
pages of the original had been "repaired" with gauze, causing
some notes to become invisible. We used Robert Spencer's
photographs taken before the gauze was applied, to supply
the missing notes for the edition. No doubt there are many
other sources which have survived in interesting ways. There
are six different tunings in the Thynne manuscript. Five of
them are so-called transitional tunings, and require no more
than 10 courses; one of them is the standard renaissance
tuning with diapasons, and requires 14 courses. The 10course music is French, and the 14-course music Italian. Lady
Isabella would have been able to play the 10-course music on
her 12-course lute, and she maybe fudged the 14-course
music, as we all do, when we don't have quite enough strings
to do the job properly. According to Daniel Leech-Wilkinson, it
appears that the Thynne Lute Book was acquired by James
Thynne, when he went to Italy. This would account for the
Italian pieces in the book. James married Isabella Rich,
daughter of the Earl of Holland, who was well known as a luteplayer. Apparently this marriage led to the expression, "You
can never be too rich or too thin."
The Thynne Lute Book was discovered by Daniel LeechWilkinson at Longleat House in Wiltshire. He wrote an article
about his discovery in The Lute, vol. 33 (1993), pp. 1-11. He
stumbled across the manuscript in 1979, while searching
through other more recent musical documents at the house.
The official reference to the book is Longleat, Old Library,
Recess VI, Music MS 7. The music dates from the 1630s, and
is notated in French and Italian tablature.
Leech-Wilkinson gives a complete list of the pieces in his
article. There are many sarabandes and courantes - the sort of
music you would expect in a lute book from that period. The
book was presumably owned by Lady Isabella Thynne, whose
portrait holding a 12-course lute may be seen at Longleat. The
painting is reproduced on the cover of the journal, as well as
on page 328 of Matthew Spring, The Lute in Britain (Oxford:
Oxford University Press, 2001). By the way, in the same issue
of the journal is an interesting article by Julia Craig-McFeely
on fragments of lute music which have been recovered from
books unrelated to music, where the fragments were used as
paste-downs or linings.
Geluit—
Geluit
—Luthinerie
G abinetto Armonico
n° 37 03/2007
deel 6
Nadine Duymelinck
CALASCIONE TURCHESCO
Zou het vergezocht zijn om in het woord calascione het ons
beter bekende colascione te zien? Dat is het instrument in de
handen van de acteurs op de afbeeldingen uit de Commedia
dell’Arte. De vraag is wel of het echt bespeeld werd of enkel
een onderdeel vormde van de pantomime (foto 1).
Opvallend is de lange nek met een onwaarschijnlijk groot aantal frets er omheen gebonden. De katholieken onder ons zullen het met mij eens zijn dat deze prent bijzonder goed past in
de bijbel, niet zozeer omdat het een instrument van MiddenOosterse oorsprong is, dan wel omwille van de vermenigvuldiging der snaren. Bonanni zegt dat de calascione twee of drie
snaren heeft. Zelfs zonder bril tel ik er op de prent vijf.
De saz, duidelijk een verwant instrument, kijk maar naar foto 2
is Turks, en heeft het grote voordeel kwarttonen te kunnen
treffen. Op de foto zien we een baglama saz, het instrument
wordt gebruikt voor de begeleiding in akkoorden van Turkse
volksmuziek. Het is vrij groot: de totale lengte is 99 en de
snaarlengte 69cm. De toets is in verhouding erg smal: van 2,5
tot 3 cm. De lengte van het lichaam is 38 cm. De vorm van de
klankkast is wat eigenaardig: diepte en breedte zijn gelijk,
maximum 23 cm. Ook de verdeling van de snaren is niet wat
wij gewoon zijn: het hoogste koor neemt er drie voor zijn rekening waarvan één octaaf. Het tweede heeft twee unisono gestemde snaren en het derde twee snaren in octaven.
Voor de reuzen onder de muzikanten is er de sünkür saz, die
is nog groter.
Een andere giraffe, maar dan een kleintje is de Griekse baglamas. Turken en Grieken hebben in de loop van de geschiedenis vaak hommeles gehad, maar ze hebben meer gemeen in
hun folklore dan opgekookte koffie, lekker sterk trouwens. De
baglamas op foto 3 heeft drie koren waarvan het laagste in
octaven gestemd is en de andere twee unisono. De totale
lengte is amper 56 cm, de mensuur is 35,7 cm. Lekker voor
kleine handjes. De breedte van de toets gaat van 2,2 tot 3 cm.
Het lichaam is navenant: de lengte is nauwelijks 16, de breedte en de diepte 10 cm. De snaren zitten aan de achterkant van
de kop gewonden op een metalen mechaniek; ze zijn aan het
lichaam vastgemaakt op een soort metalen staartstuk. De
achterkant heeft een eigenaardige ovale vorm; mij doet het,
oneerbiedig uitgedrukt, denken aan een kokosnoot, maar dat
zal wel aan mij liggen.
▼ Foto 2
Baglama saz
Foto 1 ▲
Calascione
Turcheso
Foto 3 ►
Griekse
baglama
p. 10
Geluit—
Geluit
—Luthinerie
N
n° 37 03/2007
p. 11
ieuws uit de zusterverenigingen
Greet Schamp
Hyspanica Lyra van de Sociedad de la vihuela brengt in nr 4
als muziekbijlage werken uit het Barbarino Ms (Napels(?) c.
1580-1610) Mus. 40032 uit de Biblioteka Jagiellonska van
Krakau. Carlos Hinojosa schrijft over Fray Juan Bermudo y la
ornamentacion, Paloma Gonzales bespreekt de iconografie in
de verschillende vihuelaboeken, Xabier Ugarte vertelt over
een herontdekt manuscript voor 5 korige gitaar uit de
nalatenschap van de familie Kortabarria uit Onati. Pepe Rey
brengt een interessante aanvulling over de Spaanse
luitgeschiedenis bij het boek “History of the lute” van D. A.
Smith. Manuel Morais tenslotte gedenkt El Maestro Emilio
Pujol, die 26 jaar geleden overleden is, en zo veel betekend
heeft voor de heropleving van de vihuela.
Lute Quarterly vol.41, nr 4 van november 06
Deze aflevering bevat voornamelijk tabulatuur, een erg
praktijkgerichte uitgave dus!
Lute realizations for the English Cavalier Songs (1630-1670):
A guide for performers door Gus Denhard met een door hem
uitgewerkte continuopartij in luittabulatuur van het lied
“Discontent” van John Wilson (1595-1673). De dissertatie van
G. Denhard is te lezen op de webpage van de Amerikaanse
Lutesociety. http://lutesocietyofamerika.org
Karen Meyers bewerkte 7 verschillende folksongs voor
renaissanceluit, John Robinson transcribeerde 8 preludes
vanuit Duitse naar de meer gebruiksvriendelijke Franse
tabulatuur uit de twee drukken van Hans Newsidler en uit drie
manuscripten (CH-Bu).
Dick Hoban, de huidige voorzitter van de LSA, transcribeerde
werken van John Plummer voor luit uit het Buxheimer
Orgelbuch, en uit de Specialnik Codex, Trent 91 en Glogauer
Liederbuch werken van Johannes Touront (mogelijk afkomstig
van Doornik!).
Dough Freundlich tenslotte bewerkte Virgine bella en Sicut
servus van Palestrina, eveneens voor renaissanceluit.
De LGS Newsletter nr 24 van dec.06 brengt nieuws van de
Lute & Early guitar society uit Japan. Eerst komen er
getuigenissen van deelnemers aan verschillende
luitworkshops, dan Toyohiko Satoh die een reisverslag geeft
van een recent bezoek aan Duitsland en aan een luitfestival in
Hongarije en hij vervolgt zijn reeks “renaissanceluitspelen voor
beginners”.
David van Ooijen was vorig jaar te gast in Teheran, hoofdstad
van Iran en speelde daar werken van J.S. Bach en C.
Huygens op een festival van religieuze muziek. Hij ontmoette
er bespelers van de Perzische verwanten van de luit: de tar en
setar en sommigen onder hen musiceerden samen met David
op het podium.
David publiceert ook een Iraans liefdeslied, een artikeltje over
de “bachi” een speciale soort (extra groot 20 X 10 cm)
plectrum waarmee de driesnarige shamisen wordt betokkeld,
en geeft ons ook nog een kijkje in de Japanse geografie aan
de hand van oude Nederlandse kaarten uit 1598 en 1735. 3
Cd’s gemaakt door leden van de LGS passeren de revue:
« Variety of lute collections » door Toru Sakurada, waar deze
liefst 7 verschillende luiten, allen met darm besnaard,voor
gebruikte, meer info vindt u op http://waonrecords.jp
« Varié 2 Collectici Intim » door Kim Jong Tae, op moderne
gitaar is de volgende en de derde is « Un’ altra Canzone »,
door Michiel Niessen en David van Ooijen, reeds besproken in
ons vorig tijdschrift.
Lute News van de Engelse Lute Society nr 80 dec. 06 heeft
naast een interview met Sting, ook een grote foto van hem op
de voorpagina , zijn cd « Songs from the Labyrinth » ontlokt
trouwens ook in alle zusterbladen vele commentaren! De tekst
van een lezing wordt gepubliceerd, die Matthew Wadsworth
gaf op 16 september 06 over spelen uit het geheugen. Wat
hem bijzonder maakt, is dat hij blind van bij zijn geboorte, toch
een carrière wist uit te bouwen als professioneel luitist en
continuospeler. Een Nederlandse vertaling van het artikel is in
de maak en als we de nodige toestemmingen krijgen, brengen
we dit in een volgend tijdschrift.
Een rijkelijk geïllustreerd artikel van Andrew Atkinson over
welke gereedschappen de oude luitbouwers gebruikten, zal
vooral onze bouwers maar ongetwijfeld ook anderen boeien.
Monica Hall schrijft over de 5 overgebleven gedrukte boeken
van F. Corbetta en de piraatversies die in omloop waren, de
tol die een beroemd iemand niet kon ontlopen in die tijd.
Een grappig artikel van Chris Goodwin over “He that stealeth
this book shall be hanged on a hook”; lute book and papers
and the price of music, besluit samen met nog wat cd
recensies dit interessante tijdschrift. Een lidmaatschap bij
deze grootste luitvereniging is dan ook warm aan te bevelen,
het eerste jaar betaalt u slechts 32€ . www.lutesoc.co.uk
De Tabulatuur nr 87 dec. 06 brengt verslag uit over de
luitdagen in Deventer (18/11) en bij ons in Brussel (15/10),
over de opera Zonder Spys en Wyn kan geen liefde zyn van J.
Schenck door de Camera Trajectina olv L. Grijp op 14/9 j.l.
voor het eerst weer op de planken gebracht in Amsterdam.
De muziekbijlage met diverse kerstliedbewerkingen is van de
hand van Dingeman Coumou.
De basiscursus continuospel van Wikla is aan zijn derde
aflevering toe, en bij de cd’s worden Sting en Un’altra
Canzone eveneens besproken. Een boekbespreking door
Taco Walstra van het Berlin Manuscript van van den Hove,
waarover wij al eerder berichtten, besluit dit nummer.
Le Joueur de Luth van de SFL van december 06 brengt
verslag uit over de luitdagen in Caen en Brussel, concerten
door J. Heringman en H. Smith en een interview met Jean-Luc
Rouxel. J. Dugot vertaalde de hoofdstukken 3, 4, en 5 uit
Muscik’s Monument over Het onderhoud van de luit door
Thomas Mace. In de cd rubriek krijgen o.a. Luthomania en El
Geluit—
Geluit
—Luthinerie
n° 37 03/2007
noi de la Mare een bespreking. Als laatste en mooi overzicht
van nieuwe en de eigen SFL uitgaven, die u op onze luitdag
C
kon inkijken en die u natuurlijk op de SFL webstek kunt
terugvinden www.sf-luth.org
d’s
G. Schamp
Friedrich Wilhelm Rust (1739-1796) mag beschouwd worden
als een van de laatste luitisten die nog werken in tabulatuur
uitgaf. Andreas Schlegel vertelt in het inlegboekje van zijn
cd “Sonaten für Laute und obligate Violine” over zijn detectivewerk om de originele partituur te reconstrueren van de drie
sonates van Rust. Een kleinzoon van Rust, die in het bezit
was van deze manuscripten, gekend als Rust 53 en momenteel in de Staatsbibliothek Preussischer Kulturbesitz, Berlijn,
maakte er wel een potje van. Hij bewerkte de muziek naar de
smaak van zijn tijd en maakte er in feite een pianoversie van,
veranderde zelfs een titel van “Romanza” in “Religioso e cantabile”, schrapte in het origineel (!) noten en voegde er andere toe. Deze bewerkte versie wordt zelfs onmogelijk speelbaar op de barokluit waarvoor ze bedoeld was. Kortom
Andreas Schlegel heeft heel minutieus uitgezocht in welke
inktsoort, en welke schrijvershand wat schreef. Gelukkig had
hij een vergelijkende bron door het Ms 40150 uit Berlijn dat
eerst als verloren beschouwd werd, maar dat hij na lang
speurwerk in 1988 terugvond in Krakau (Jagiellonska Bibliothek) en dat de luittabulatuur van de eerste twee van de drie
sonaten bevat. Verder staan er nog de Sonates in c en G op
van B.J. Hagen, de barokviool wordt bespeeld door Myrtha
Indermaur.
Te bestellen bij www.lutecorner.ch (LC-CD0601)
De SFL start in maart 07 met een collectie eigen cd uitgaven.
Claire Antonini, speelt op barokluit werken van 17e eeuwse
Franse luitspelers als Gautier, Mesangeau, Mouton, Gallot en
Dufaut. De cd kost 13 Euro plus 2 € verzendingskosten, meer
info op http://sf-luth.org/?Disques/CD_1
I
p. 12
“Musique and Sweet Poetrie”: Emma Kirkby en Jakob Lindberg hebben sinds december 06 een nieuwe cd uit. Jakob
bespeelt hier zijn originele Sixtus Rauwolf-luit, waarmee hij
eerder al een Weiss-opname maakte BIS-CD-1524. Nu staat
ze in renaissancestemming en de muziekkeuze is gebaseerd
op wat er in 1590, dus het bouwjaar van de luit, voor muziek
gespeeld werd. Dit biedt de mogelijkheid een grote diversiteit
aan componisten en stijlen te etaleren. Songs and Lute Solos
from Europe around 1600: Robert Johnson: Almain Full
fathom five thy father lies Pavan. Thomas Morley: Thirsis and
Milla Come sorrow, come. Gregory Huwet: Fantasia. John
Dowland: Shall I sue, shall I seek for grace? Go crystal tears
Shall I strive with words to move? Giovanni Kapsperger:
Toccata. Georg Schimmelpfennig: Dolce tempo passato.
Heinrich Schütz: Eile mich, Gott, zu erretten. Michelangelo
Galilei: Toccata Corrente Volta. Sigismondo d’India: Quella
vermiglia rosa Da l’onde del mio pianto. Robert Ballard:
Entrée de luth Branles de village. Pierre Guédron: Cessez,
mortels, de soupirer. Jean-Baptiste Boësset: Que Philis a
l’esprit léger. Etienne Moulinié: Paisible et ténébreuse nuit.
Wojciech (Albertus) Długoraj: Fantasia. John Danyel: He
whose desires are still abroad Dost thou withdraw thy grace?
Why canst thou not, as others do?
Een zeer aangename cd omdat hij zoveel afwisseling biedt,
want sommige monothematische schijfjes kunnen ook wel
eens gaan vervelen op de lange duur. De prachtige stem en
stijlkennis van Emma Kirkby en de uitstekende begeleiding
en solo’s van Jakob Lindberg maken deze cd zeker een
aanrader voor uw collectie.
De totale speelduur bedraagt 79’ 32” BIS-SACD-1505
n Memoriam Marianne Buisseret (23-10-58 23-12-07)
Jules Renard: “Le but c’est d’être heureux. On n’y arrive
que lentement. Il faut une application quotidienne.
Quand on l’est, il reste beaucoup à faire : à consoler les
autres.”
L’incinération et la dispersion des cendres ont eu lieu
dans l’intimité à Lochristi (Gand) le vendredi 29 décembre 2006.
prevented her from talking with almost everyone except
Donald Gill whose knowledge of guitars, bandoras and
orpharions was well known; and Marianne had a nineteenth
century guitar with her which immediately caught his attention.
The second time I encountered Marianne was at a concert I
did with Marius van Altena in Limburg. Again, there was no
exchange, but soon after, Lieven telephoned me to ask if he
and one of his pupils might come to Amsterdam for lessons.
Deze Vlaamse luitiste studeerde luit bij Anthony Bailes in
Amsterdam en bij Philippe Malfeyt aan het Gentse Conserva- After a couple of visits Marianne started to come on her own.
torium. Ze vormde jarenlang met Lieven Misschaert het duo She had overcome her shyness and no longer needed
Lieven’s moral support.
Diatesseron.
The reader might well wonder how I can remember having
seen Marianne on these first two occasions without having
Een getuigenis over haar krijgt u van Anthony Bailes:
I first saw Marianne at one of the English Lute Society spoken to her. The truth is that Marianne was a very striking
Summer Schools to which she came in the company of Lieven person. She exuded a purity one seldom encounters;
(continued on p.17)
Misschaert and his family. I write “saw” for her shyness furthermore her manner of dress
Geluit—
Geluit
—Luthinerie
M
n° 37 03/2007
p. 13
uziekbijlage / Supplément musical
Éditions SFL: Céline Ferru, Cyril Gilbert et Jean-Luc Rouxel.
Les Petites Muses
Volume A
Les Petites Muses
Une nouvelle série de recueils destinés aux enfants !
Prix : 12 € + frais d’envoi /
Les Petites Muses
Een nieuwe reeks luitboeken speciaal bedoeld voor
kinderen !
Volume A : 65 Comptines, chansons traditionnelles et pièces
de la Renaissance, avec accompagnement, à l’usage du
jeune luthiste débutant. Par Céline Ferru et Cyril Gilbert.
Paris 2006. 68 p.
Deze drie uitgaven werden reeds besproken in het vorige
tijdschrift Geluit nr 36.
Bestellen:
Société Française de Luth
http://www.sf-luth.org/
Prijs: 12€ + 3€ verzendingskosten
Volume B : Mon premier livre de Guiterre, pièces du XIIIe au
XVIe siècle et Airs traditionnels, avec accompagnement,
pour les petits joueurs de guitare Renaissance. Par Michel
Gendre. Tours 2006. 60 p.
Volume C : Musique du 16e siècle pour trio de luths.
Chansons et danses de Moderne, Sermisy, Costeley,
Dowland, mises en tablature par Jean-Luc Rouxel. 2 parties
mélodiques et accompagnement, en tablature française.
Paris 2006. 50 p.
Commande
Par mandat postal ou par virement en € ou commande en
ligne sur http://www.sf-luth.org/
Compte Bancaire : Société Française de Luth
IBAN : FR91 3000 2004 1000 0044 6023 S65
BIC : CRLYFRPP
IBAN : FR91 3000 2004 1000 0044 6023 S65
BIC : CRLYFRPP
We bedanken de auteurs voor het ter beschikking stellen van
deze branles om de dansen op onze luitdag te begeleiden.
Het zal ongetwijfeld vele luitspelers aansporen deze reeks
leuke muziek voor drie luiten verder te ontdekken.
Begin maar alvast te oefenen en speel mee op zondag 18
maart 07 om 14u in kasteel Renesse, Oostmalle...tenzij u
liever danst natuurlijk, de twee mag ook!
We hernemen ook dansen van vorig jaar (zie Geluit Luthinerie nr 31) met de pavane Belle qui tiens ma vie en
Allemandes van Phalesius en Susato. Het aanleren van de
dansen zelf staat weer onder de deskundige leiding van Gea
Briessinck.
Geluit—
Geluit
—Luthinerie
n° 37 03/2007
p. 14
Les Petites Muses
Volume C
Geluit—
Geluit
—Luthinerie
n° 37 03/2007
p. 15
Les Petites Muses
Volume A
Geluit—
Geluit
—Luthinerie
n° 37 03/2007
p. 16
Les Petites Muses
Volume A
Geluit—
Geluit
—Luthinerie
E
n° 37 03/2007
p. 17
nquête
Jean Cordaro & Greet Schamp
Le principal résultat de cette enquête est le faible taux de
réponse, 23%... seulement. Les gens qui ont pris la peine de
répondre étaient aussi en majorité présents aux journées du
luth (89%) et comptent bien participer aux prochaines
journées (96%).En ce qui concerne l'intérêt pour les différents
articles de la revue, nous constatons que les résultats des
examens de luth obtiennent le plus faible score 2.8/5, le coin
du luthier, par contre, obtient 4.4/5.
Une petite majorité de personnes sont d'accord pour réserver
à la revue les articles rédactionnels (63%), et beaucoup sont
prêtes à suivre les autres rubriques sur le site Internet (89%).
Quels instruments pratiquez-vous ?
Luth renaissance 85% ; Guitare classique 44% ; luth baroque
37% ; Théorbe 37% ; Vihuela 33% ; Guitare renaissance
22% ; Guitare baroque 22% ; Autre instrument 30%.
Enfin un grand merci aux 12 personnes qui ont manifesté (ou
renouvelé) leur volonté de nous aider dans la gestion de
l'association.Les résultats détaillés sont sur le site Internet.
We kregen slechts… 23 % antwoorden binnen op onze vragenlijst van december maar van deze gemotiveerde mensen
hebben 89% al wel onze luitdagen bijgewoond en 96% wil
deze in de toekomst zeker meemaken. Wat de interesse betreft van de lezers voor de verschillende soorten artikels, kunnen we stellen dat de resultaten van de luitexamens het minst
scoren met 2,8/5, het hoekje van de luitbouwer krijgt daarentegen 4,4/5. Een kleine meerderheid (63%) is te vinden voor
ons voorstel om in het tijdschrift voornamelijk redactionele
bijdragen te laten verschijnen en 89% is klaar om alle actuele
informatie voortaan op de website te lezen.
Op de vraag welke instrumenten onze lezers spelen kwam het
volgende naar voor: renaissanceluit 85%, klassieke gitaar
44%, barokluit 37%, teorbe 37%, vihuela 33%, renaissancegitaar 22%, barokgitaar 22% en andere instrumenten 30%.
Hartelijk dank ook aan de 12 mensen die bereid zijn (of hun
voluntariaat willen verder zetten) om ons te helpen de luitacademie in stand te houden en verder uit te bouwen.
We kregen van 36 leden een reactie, waarvoor onze dank en
besluiten hieruit dat de mensen zonder Internetaansluiting
toch nog erg gehecht zijn aan het papieren tijdschrift en alle
rubrieken. Langs de andere kant, juicht ieder die een electronische nieuwsbrief kan ontvangen, dit toe omdat we zo korter
op de bal kunnen spelen. We proberen alvast in dit tijdschrift
een compromis te vinden dat ieder tevreden kan stellen.
(In Memoriam Marianne Buisseret continued from p.12)
set her apart. At a time when slovenly dress was the fashion
she wore simple yet tasteful clothes, often white blouses and
jeans, with a scarf of pastel colors. This made her stand out in
every crowd.
To return to our lessons. Initially, I found her lacking in
initiative and enthusiasm and after a couple of times told her
so. From then on her manner changed, she became more
involved in the choice of study literature and there was more
discussion and exchange of ideas. It became apparent that
Marianne’s reserve was based on a respect for me and the
feeling that, as the teacher, I was the one who should call the
shots. With time our relationship improved though her natural
reserve and polite manner never left her: I always remained
the teacher. Slowly her inborn good taste became more
apparent and this led to some very enjoyable musical
exchanges. Above all her feeling for form and color was
strong; the latter she was also able to express in drawing and
painting. Her lute book, which she brought to the lessons was
particularly impressive. It was wrapped in a beautifully colored
shawl and each piece, which she entered into it in her elegant
hand, was decorated with a border of figures and foliage, such
as one finds in the Capirola lute book. Her talent for drawing
and painting developed further after she had ceased taking
lute lessons and she began to ornament small wooden boxes
with paintings of birds, plants and flowers. On one visit to her
flat I saw several of these beautiful creations and asked if I
might buy one, however, Marianne did not think her work good
enough and did not want me to have one. She asked me to
wait until she had something better to offer. Alas,I never did
get one, but my mother-in-law was given a small box which we
thankfully still have.
After Marianne stopped taking lessons, the only times I saw
her was when I had concerts in Belgium, as I often stayed at
her flat in Ghent. The apartment was furnished simply yet
tastefully, with some beautiful aquarelles that she had been
given by one of her pupils as payment for lessons. Her
comment was that she had profited more than he. There was
always a quiet and friendly atmosphere and I was always
grateful to be able to relax there after the hectic of the concert
and journey. Not even when her Siamese cat, Ch’in (the
Chinese equivalent of the lute) had given births to kittens was
this atmosphere disturbed, though Ch’in was wary of this
unknown intruder. Marianne was, of course, the perfect
hostess and a splendid cook. The simplest meal offered
pleasant culinary surprises and was presented on a ancient
but still most attractive Royal Copenhagen service. Sadly, our
contact was less during the past years and had dwindled to a
yearly exchange of Christmas cards. Following the death of
my mother-in-law, Gusta Goldschmidt, Marianne wrote to
inform us that she had been too weak to come to Amsterdam
for the ceremony and that she had just had a successful
operation to remove a tumor. The mood of the card was
positive and I thought no more of it, however, this Christmas
no card arrived and on my return to Arlesheim in January I
learnt of her passing. It is characteristic that Marianne should
have entered my life so modestly and exited in the same
manner. Nevertheless, she remains in my memory as having
been a very special being.
Anthony Bailes, by email 19-2-07
Geluit—
Geluit
—Luthinerie
n° 37 03/2007
p. 18
F estival international de luth à Renesse
Samedi 17 mars 2007
14h exposition permanente d'instruments par les luthiers :
Gerhard Bos, Peter Verhoeven, Renzo Salvador, Dirk De
Hertogh, Peter Van Wonterghem.
14h30 Ariane Renel : conférence,
le livre de luth d'Elisabeth Romers (1)
15h pause
15h15 Bart Roose: initiation à la tablature allemande
16h Joachim Domning : conférence redécouverte de
manuscrits de luth (Bayreuth) avec des exemples musicaux
joués au luth baroque par Joachim Held
17h30 Christine Ballman et Philippe Malotaux: duos de luth de
Phalèse (2)
pause
19h30 Floris De Rycker : recital Mudarra (vihuela), Dowland
(luth renaissance) et Piccinini (théorbe)
20h15 pause
20h30 Joachim Held, récital luth baroque: A. Falckenhagen,
Sonate en do mineur, Bernhard Joachim Hagen, Sonate en Si
Majeur Silvius Leopold Weiss, Suite en sol mineur
Dimanche 18 mars 2007
De 9h30 à 10h30 exposition d'instruments
10h30 concert apéritif Pantagruel The Golden Age Restor'd Elizabethan Ballads Ayres & Dances: Hannah Morrison
(Voyce), Dominik Schneider (Flutes, Gittern & Voyce), Mark
Wheeler (Lutes, Cittern & Gittern)
Entrée: 5€, enfants en dessous de 14 ans, gratuit
12h30 pause et exposition permanente d'instruments
14h Gea Briessinck, atelier de danse avec accompagnement
de musiciens
14h Bart Roose : musique de luth de Félix Hungersberg
découverte récemment et initiation à la tablature de luth
allemande.
15h Podium libre dans la Ridderzaal
16h Koen Becu, musique nouvelle pour luth: " Maar ik heb
hem niet gevonden", un chant à sept voix sur des textes du
Cantique des Cantiques pour quatuor vocal, A. Ooms, S.
Hofman, J. Hess , W. Ceuleers, deux luths Koen Becu & Dirk
De Hertogh et bandora, Piet Van Steenbergen.
16h30 Bilan de la journée et musique de groupe.
18h fin du festival
Leçons d'initiation au luth, à la vihuela, au théorbe le
samedi par Floris De Rycker et le dimanche par Agnès
Tamignaux et Christine Ballman. S'inscrire pour fixer
l’horaire avant le 12 mars au secrétariat voir p.20.
Vente de livres de luth. Nous n'avons pas de bancontact ;
prévoyez de l'argent liquide!
Cafeteria ouverte en permanence de 14h à 18h dans la
"Ridderzaal".
Sandwiches et petite restauration à proximité, au "Koetshuis".
d’Eugène Dombois et d’Hopkinson Smith. En 1988, il
obtient son diplôme final de musique ancienne. De 1988
à 1990, il étudie auprès de Jürgen Hübscher à la
Musikhochschule de Karlsruhe où il obtient le
« Künstlerische Abschlussprüfung ». En 1990, il obtient
le second prix au concours Musica Antiqua de Bruges.
Depuis, il a une importante activité de concertiste aussi
bien en continuo qu’en soliste et qu’en musique de
chambre. Il a enregistré divers CD’s sous le label
Hänssler-Classic et obtenu l’ Echo Klassik 2006 pour la
meilleure interprétation soliste pour la période du 17ème,
18ème siècle.
Un peu plus d’information, voyez aussi p. 19:
(1) Conférence: le livre de luth d'Elisabeth Romers
Cette conférence proposera une présentation générale de ce
témoignage encore inexploité. Elle permet
d’apporter un éclairage sur la pratique du luth
dans les milieux amateurs, mais aussi sur la
diffusion des œuvres.
Ariane Renel est musicologue, attachée au MIM,
et elle joue du luth
(2) Duos de luth de Phalèse
Dr. Christine Ballman, musicologue en Philippe
Malotaux joueront des duos pour luths (chansons
et musique de danse) provenant de différentes
éditions de Phalèse pour luths à l’unisson, à la
seconde, la quarte et quinte.
(3)Joachim Held est né en 1963 à
Hambourg et a fait ses études musicales à la
Schola Cantorum Basiliensis auprès
Lierselei 30
2390 Oostmalle
Autostrade E34
afrit / sortie 20 of /ou 21
Geluit—
Geluit
—Luthinerie
I
n° 37 03/2007
p. 19
nternationaal Luitfestival kasteel Renesse
zaterdag 17 maart 07
14.00 doorlopend tentoonstelling door de instrumentenbouwers Gerhard Bos, Peter Verhoeven, Renzo Salvador, Dirk De
Hertogh en Peter Van Wonterghem.
14.30 Ariane Renel (1): Het luitboek van Elisabeth Romers
15.00 pauze
15.15 Bart Roose (2) Initiatie: Duitse tabulatuur voor luitisten.
16.00 Joachim Domning (3) lezing “Herontdekte Luitmanuscripten uit Bayreuth” met muziekvoorbeelden op barokluit
gespeeld door Joachim Held (Hamburg)
17.30 Christine Ballman & Philippe Malotaux (4) Luitduetten
van Phalesius met commentaar
pauze
19. 30 Floris De Rycker (5) recital Mudarra (vihuela), Dowland
(renaissanceluit) en Piccinini (teorbe)
20.15 pauze
20.30 Joachim Held (6) recital barokluit
A.Falckenhagen, Sonate in c klein, B. J. Hagen, Sonate in B
groot, S. L. Weiss, Suite in g klein
Luit Vihuela Teorbe (initiatie)lessen bij Floris De Rycker op
zaterdag en bij Agnès Tamignaux en Christine Ballman
alleen op zondag mits vóór 12 maart 07 in te schrijven en de
uurregeling vooraf af te spreken via het secretariaat zie p. 20.
Verkoop van luitboeken.
(er is geen bancontact, dus voorzie genoeg cash)
Doorlopend van 14-18u cafetaria in de Ridderzaal, broodjes
en eenvoudige maaltijden dichtbij verkrijgbaar in het Koetshuis
Wat meer info over de activiteiten:
(1) Lezing het luitboek van Elisabeth Romers: Het boek werpt
licht op de luitbeleving in liefhebberskringen maar ook op de
verspreiding van de werken. Ariane Renel is musicologe,
werkt in het MIM en speelt zelf ook luit.
(2) Bart Roose: luitspeler en onderzoeker gaat dieper in op
zijn transcripties van o. a. Hungersberg in Duitse tabulatuur.
Bart geeft les in Aalter en Gentbrugge en de kunsthumaniora.
(3) J. Domning(voorzitter DLG), : werken van Falckenhagen,
Hagen, Durant uit het Augsburg Fasc. III, Nürnberg Ms 25461
(4) Dr. Christine Ballman, musicologe en Philippe Malotaux
brengen luitduetten met lied en dansmuziek uit verschillende
uitgaven van Phalesius voor luiten in unisono, secunda, quarta en quinta en geven daarbij de nodige uitleg.
(5)Floris De Rycker, aanstormend talent, reeds bekend van
het 1ste Luitfestival in Renesse , studeerde bij P. Malfeyt en
Paul Beier (Milaan) en nu ook in Den Haag en Amsterdam.
Hij geeft les in Dilbeek, Zaventem en Leuven.
(6)Joachim Held genoot zijn muzikale opleiding aan de Schola
Cantorum Basiliensis bij Eugen Dombois en Hopkinson Smith.
zondag 18 maart 07
van 9.30 tot 10.30 tentoonstelling door instrumentenbouwers
10.30 aperitiefconcert Pantagruel (7) The Golden Age
Restor’d - Elizabethan Ballads Ayres & Dances
Hannah Morrison (Voyce), Dominik Schneider (Flutes, Gittern
& Voyce), Mark Wheeler (Lutes, Cittern & Gittern)
Toegang: 5€, kinderen –14 gratis
12.30 lunchpauze en tentoonstelling instrumenten
14.00 Gea Briessinck (8) workshop oude dansen
14.00 Bart Roose: aan de hand van een manuscript van Felix
Hungersberger leren we de Duitse tabulatuur lezen en overzetten in Franse tabulatuur. De problemen die dit opwerpt
worden behandeld, met een discussie over de transcriptie
15.00 vrij podium in de Ridderzaal
16.00 nieuwe luitmuziek door Koen Becu (9)
“Maar ik heb hem niet gevonden” een 7 stemmig lied op
teksten uit het Hooglied, voor vocaalkwartet, A. Ooms, S. Hofman, J. Hess, W. Ceuleers, luiten Koen Becu & Dirk De Hertogh en Piet Van Steenbergen, bandora.
16.30 Samen nakaarten en musiceren
18.00 Einde van het Festival
Hij studeerde bij Jürgen Hübscher aan de Musikhochschule
van Karlsruhe voor de „Künstlerischen Abschlussprüfung“ in
1990. Ook in 1990 behaalde hij de 2e Prijs in het Musica
Antiqua Concours in Brugge. Sindsdien heeft hij een drukke
concertactiviteit als continuospeler maar ook als solist en
kamermusicus. Hij nam verschillende cd’s op voor het label
Hänssler – Classic en behaalde de „Echo Klassik 2006 für die
beste solistische Einspielung im Bereich 17./18.Jhdt“.
(7)Pantagruel: wegens groot sukses op onze laatste luitdag in
october j.l. komen ze nu nog eens terug. Hun websites:
www.myspace.com/pantagruelian en www.pantagruel.de
(8)Gea Briessinck specialiseerde in Tilburg voor dans en bij
Gerda Van den Bos voor historische dansen.
(9)Koen Becu, luitspeler en componist brengt ons een eigen
compositie samen met een ad hoc groep
Joachim Held
Geluit—
Geluit
—Luthinerie
W
n° 37 03/2007
p. 20
ebsite www.lute-academy.be
Nous rappelons à nos aimables lecteurs que le site Internet de
l’Académie Belge du luth présente toutes les information de
dernière minute. Une mise à jour est effectuée dès qu’une
nouvelle annonce nous parvient. Visitez-le régulièrement.
Pour faire paraître vos concerts et vos petites annonces , un
petit mail au secrétariat ou au webmaster suffit.
Wij herinneren onze lezers eraan dat op onze website het
allerlaatste nieuws te lezen is. We raden dan ook aan deze
regelmatig te bezoeken om nieuwe berichten tijdig te weten.
Omgekeerd vragen we ook dat u langs deze weg alle informatie over concerten of andere aankondigingen doorstuurt
naar de webmaster op bovenstaand of het secretariaat op
onderstaand adres.
Voor alle duidelijkheid:
Het lidgeld van de luitacademie wordt geïnd vanaf januari dus we werken steeds per kalenderjaar.
Wanneer men lid wordt gedurende het jaar, krijgt men desgewenst de reeds verschenen nrs van dat lopend jaar ofwel is er een
korting van 5 Euro per gemist nr . Wordt men lid na 15 october, dan telt dit lidmaatschap reeds voor het daaropvolgende jaar.
Veuillez noter que votre cotisation est valable un an à partir du mois de janvier.
Si vous devenez membre de l'Académie dans le courant de l'année, deux possibilités s'offrent à vous : vous pouvez recevoir
les numéros de Luthinerie déjà parus cette année, ou bénéficier d'une réduction de 5 euros par numéro paru sur votre
cotisation. Par ailleurs, les cotisations versées après le 15 octobre sont valables pour l'année suivante.
mededeling:
communiqué :
Er is bij sommige lezers twijfel of ze hun lidgeld voor dit
jaar al dan niet betaald hebben, daarom dit eenvoudig trucje: zit hier een overschrijvingsformulier bij, dan hebt u nog
niet betaald, zit er geen bij dan hebt u reeds betaald voor
2007 waarvoor natuurlijk hartelijk dank.
- 20,00 EUR (België)
- 25,00 EUR (Buitenland)
- 30,00 EUR of meer (erelid)
- 10,00 EUR (student)
op rekening 310-1293656-53
Certains de nos lecteurs ne savent plus s’ils sont à jour ou
non de cotisation. Pour le savoir il suffit de regarder
l’éventuel bulletin de versement joint à cette revue. Pas de
bulletin, vous avez payé pour 2007 et nous vous
remercions de votre confiance.
- 20,00 EUR (Belgique)
- 25,00 EUR (étranger)
- 30,00 EUR ou plus (membre d’honneur)
- 10,00 EUR (étudiant)
sur le compte 310-1293656-53
De Belgische Luitacademie / Académie belge du Luth,
Clos des Pinsons 31, B-1342 Limelette
Buitenland / étranger : IBAN BE53 3101 2936 5653
Bic: BBRU BEBB
De Belgische Luitacademie is een feitelijke vereniging die als doel heeft contacten te leggen tussen de luitliefhebbers
in België.
L’Académie belge du Luth est une association de fait dont le but est de favoriser les contacts entre les passionnés
du luth en Belgique.
Compte bancaire / Bankrekening : 310-1293656-53
Secrétariat-Secretariaat & Rédaction -Redactie :
+ inschrijvingen luitlessen Festival Renesse inscriptions leçons de luth.
Greet Schamp
Prins Boudewijnlaan 133, B-2650 Edegem
tel & fax : 03 289 01 19
E-mail : [email protected]
Internet site : http://www.lute-academy.be/
Les articles publiés n'engagent que la responsabilité de leurs auteurs .
De artikels verschijnen onder de verantwoordelijkheid van de auteurs.
Uiterste inzenddatum van copy voor het tijdschrift van juni is 1 mei 07.
Avant le 1 Mai 07 on doit recevoir vos annonces pour le numéro de Juin.