Le Designer d`après

Transcription

Le Designer d`après
LeDesignerd'après
ParVincentLabaume
LesœuvresdeNicolasMomeinoffrentsouventauregardune
surfaceenveloppantecommeunegaine,unfourreauoùnous
serionsbienimprudentsdeprojeternosfantasmes.Lisseou
rugueuse,pelucheuseouvisqueuse,dureoumolle,cette
enveloppeparleavanttoutausenshaptiquedelavision,àcette
propriétédutoucherrétinien:matières,formesetcorps.Cesens
haptiqueestparticulièrementactivéaveccertainsmatériauxde
prédilectiondel’artiste,commelecrinanimal,lalainederocheou
encorelesserviettesentissuéponge,dontlerappelducontact
quotidienaveclapeaumouilléesedoubleicidel’effusionde
motifspopulairesimprimés,aukitschaffirméautantque
démodé,avecsesteintespastelmièvres,sescouchersdesoleil
rougesaumonetsesroseauxpenchéssurfonddelagonbleu
chewing‐gum.NicolasMomeinenrecouvrecertainesdesespièces
leurconférantunstatutambigud’objetdesociétédéclasséet
culturellementéloignédansletemps,toutenrendantmanifestes
sesqualitésdeprésencematérielle.Ainsidesgrandspanneauxde
boistapissésdeBulgommequel’artisteprésentesousformede
paraventoubienenjeudeparoismuralesmodulablescommeun
jeudecartesàladimensiondel’architecture.Astiquésàl’aidede
ciresmétalliques,cesBulgommess’animentets’irisent,révélant
unesurfacetroublequ’onlaissaitleplusgénéralementcachée.En
effet,cettematièreassezmorne,mixtedecaoutchoucetde
polyester,àlafoissouple,imperméableetrésistante,servaitànos
grand‐mèresdedessousdenappepourprotégerleboisdelatable
durepasdelachaleurdesplats,desrayuresetautrestachesde
liquides.Pourtantquelenfantn’apaséprouvédeplaisantes
sensationsàsonreliefmouetmoiré,suivantdudoigtletracéde
sesmotifsgéométriquesrépétitifsproduisantundespremiers
effetsdomestiquesdetypepsychédélique?
Cemondehaptiquedesmatièresfamilièresoubliées,Nicolas
Momeinleressusciteend’étrangessculpturesetenvironnements
qui,àl’imagedel’écrin,enveloppentlecorpsduspectateurd’une
curieusepeausuggestive,réveillantledécormouvantdenos
souvenirssensitifs.
LesSculpturesparexempleconstituentuninventairedeformes
débridées,chacuneissued’ungestetechnique(carder,tailler,
mouler,encoller,stratifier,etc.)pratiquésurunematière
particulière(moussesynthétique,papiermâché,peluches,crin
animal,acier,tissuéponge,etc.).Cessculpturesdedimensions
modestes,n’excédantpaslapriseenbrasd’unseulhomme,sont
équivoques:entrelaformedel’objetetcelledumeuble,elles
insinuentdanslesrèglesetlagrammairedesmétiersd’art,de
l’ameublementoudubâtiment,uneformeintermédiaireplausible
quoiqueinstableetgrotesque.Ellesressemblentautantàdes
parodiescrayonnéessurlevifdeformesexistantesqu’àdes
prototypessérieuxpourdesobjetsmoinsrisiblesqu’«àrire»
commedessculpturesquiseraientaniméessoudainementd’une
âmedechaiseoud’enclume…
C’estd’unetouteautreâme,animalecelle‐là,quesontporteuses
les9pierresdeselde25kiloschacune(Incompleteclosecube,
Aliboronl’adigéré,2011)quiarborentdesanglesincomplets,à
l’usured’apparenceminérale:ellesontétécreuséespardes
languesdevachesdurantdesjourssurcertainesfractionsdubloc
laisséeslibres.Alignéesàlamanièregéométriqueetminimaliste
d’unSolLeWitt(auquelletitrefaitironiquementréférence),ces
pierresdeseldontl’entamelingualeprogressivedésavoue,à
l’approche,l’impressionbrutaleinitialedeblocséclatés
violemment,fontsigneversuncompromisécologiqueet
rationalistedelasculpture:c’estlavachequilèche,maisc’est
l’hommequidélimite.Elleprendsonplaisiretl’hommeempoche
lesdividendesesthétiquesdesagéométrieravaléeparlanature!
LesvachesnesontpasquelespetiteslanguesdeNicolasMomein,
ellessontaussisesinspiratricespourd’autressculpturesformant,
cettefois,unesorted’inventairepresquelittéraldestructureset
dispositifsagricolesdestinésauxbovidés:lève‐tête,travailà
ferrerouencorerailsBovistops,sortesdetapisàcylindres
roulantsforçantl’animalàl’arrêt.Onpourraitcroireàquelque
dénonciation,paraccumulationdepreuvesreadymades,dela
tortureanimale,sil’artisten’avaitmodifiésciemmentcertaines
proportions:conformantle«travailàferrer»àl’échellehumaine
ouréalisant,danslemêmeacierfroidetfonctionnel,lecadreun
peuréduitd’unepotencedebalançoire.Elevage,éducation:acier
commun!semblentdirecessculpturesquiadressentauxsensun
doublelangagededressageetdedesign.Commesil’artétaitlà
pourcorrigerleserreursdecelui‐ci,quiprendlesfonctionspour
desréalitésergonomiquesetnefaitqu’enfanterdesmonstres
dressés:àlabalançoireouaubovistop,aujeuvidéoouautravail
àferrer…
Commeundesignerd'aprèsledésastreergonomique,Nicolas
Momeinréalised’étrangesverrièresàtaillehumaine,dontles
montantssontfaitsdepare‐brisefissurésrécupérésd’épavesde
voituresetredimensionnéesparaplatissement.Avecleurstoitsde
moussecolorée,cesverrièresformentdesespacesd’isolement
dontl’interfaceaveclemondeextérieurseseraitentièrement
fissurée,maisgarderaitquandmêmesafonctiondetransparence
etd’ornement.N’est‐cepastoutlepoidssymboliquerendutrès
concretdel’unedesdernièresinstallationsdeNicolasMomein,au
centred’artdesEglisesdeChelles?Ami‐hauteurdelanefdecette
ancienneéglise,ilafaitinstallerunplafondtenduenPvcblanc
dontilatestélarésistanceavecdegrandesquantitésd’eau,
produisantd’immensespochessuspenduesenformedegouttes
arrêtées,menaçantesmaisparfaitementretenuesparlamatière
élastique.
Silerapportdudedansaudehorsdelavisionestfissuré,celuide
lavisionàlacroyancenetient‐ildésormaisqu’àl’élasticitédela
matière?
Clichy‐la‐Garenne,14mars2015